Il-Vanġelu tal-jum – 13 ta’ April

Ħadd il-Palm u l-Passjoni tal-Mulej
Mattew 26:14-27:66

Mbagħad wieħed mit-Tnax, jismu Ġuda l-Iskarjota, mar għand il-qassisin il-kbar u qalilhom: “Xi tridu tagħtuni u jiena nagħtikom lil Ġesù f’idejkom?” U huma tawh tletin biċċa tal-fidda bħala ħlas. Minn dak il-ħin beda jfittex okkażjoni tajba biex jagħtihom lil Ġesù f’idejhom. Fl-ewwel jum ta’ l-Ażżmi d-dixxipli resqu lejn Ġesù u qalulu: “Fejn tridna nħejjulek l-ikla ta’ l-Għid?” U hu qalilhom: “Morru l-belt għand it-tali, u għidulu, ‘Qallek l-Imgħallem: Is-siegħa tiegħi waslet; jien se nagħmel l-ikla ta’ l-Għid għandek mad-dixxipli tiegħi.’ “Id-dixxipli għamlu kif ordnalhom Ġesù u ħejjew l-ikla ta’ l-Għid. Għall-ħin ta’ filgħaxija qagħad fuq il-mejda flimkien mat-Tnax, u waqt l-ikel qal: “Tassew ngħidilkom, li wieħed minnkom se jittradini.” Huma bdew isewwdu qalbhom ħafna u kull wieħed minnhom beda jsaqsih: “Jaqaw jien, Mulej?” U Ġesù weġibhom: “Dak li jmidd idu u jbill il-ħobż fi platt wieħed miegħi, dak li se jittradini. Bin il-bniedem imur kif hemm miktub fuqu imma ħażin għalih dak il-bniedem li permezz tiegħu Bin il-bniedem ikun mogħti f’idejn l-għedewwa! Kien ikun aħjar għalih dak il-bniedem li kieku ma twieled xejn !” Qabeż Ġuda, dak li ttradieh, u qallu: “Jaqaw jien, Rabbi?” Wieġbu Ġesù: “Int qiegħed tgħidu.” Huma u jieklu, Ġesù ħa l-ħobż f’idejh, qal il-barka, qasmu, newwlu lid-dixxipli u qal: “Ħudu, kulu, dan hu ġismi.” Mbagħad ħa l-kalċi f’idejh, radd il-ħajr, newwlilhom il-kalċi u qal: “Ixorbu lkoll minnu, għax dan huwa demmi, id-demm tal-Patt, li jixxerred għall-kotra għall-maħfra tad-dnubiet. Ngħidilkom, li ma nerġax nixrob iżjed minn dan il-frott tad-dielja sa dakinhar li nixrob inbid ġdid magħkom fis-Saltna ta’ Missieri.” Kantaw is-salmi u ħarġu lejn l-Għolja taż-Żebbuġ. Mbagħad Ġesù qalilhom: “Lkoll kemm intom se titħawwdu minħabba fija f’dan il-lejl; għax hemm miktub, ‘Nidrob ir-ragħaj, u n-nagħaġ tal-merħla jitferrxu.’ Imma wara li nqum mill-mewt, immur il-Galilija qabilkom.” Qabeż Pietru u qallu: “Jekk kulħadd jitħawwad minħabba fik, jiena ma nitħawwad qatt.” Qallu Ġesù: “Tassew, ngħidlek, li dal-lejl, qabel ma jidden is-serduk, int tkun ġa ċħadtni tliet darbiet.” Qallu Pietru: “Le, ma niċħdekx, anqas jekk ikolli mmut miegħek!” U d-dixxipli l-oħra wkoll, kulħadd qal l-istess. Mbagħad Ġesù flimkien mad-dixxipli tiegħu wasal f’qasam, jgħidulu l-Ġetsemani, u qal lid-dixxipli: “Oqogħdu bilqiegħda hawn sakemm immur hemmhekk nitlob.” U ħa miegħu lil Pietru u  ż-żewġ ulied ta’ Żebedew, u beda jsewwed qalbu u jiddejjaq. Mbagħad qalilhom: “Għandi ruħi mnikkta għall-mewt; ibqgħu hawn u ishru miegħi.” Mexa kemmxejn ‘il quddiem, nxteħet wiċċu   fl-art jitlob u jgħid: “Missier, jekk jista’ jkun, biegħed minni dan il-kalċi! Imma mhux kif irrid jien, iżda kif trid int.” Ġie ħdejn id-dixxipli u sabhom reqdin; u qal lil Pietru: “Mela ma flaħtux tishru siegħa waħda miegħi? Ishru u itolbu biex ma tidħlux fit-tiġrib. L-ispirtu, iva, irid; imma l-ġisem dgħajjef.” Għat-tieni darba raġa’ mar jitlob u qal: “Missieri, jekk dan il-kalċi ma jistax jgħaddi mingħajr ma nixorbu, tkun magħmula r-rieda tiegħek.” Mill-ġdid ġie u sabhom reqdin, għax għajnejhom kienu tqal bin-ngħas. Ħalliehom, u raġa’ mar jitlob għat-tielet darba, u qal l-istess kliem. Mbagħad ġie ħdejn id-dixxipli u qalilhom: “Issa se torqdu u tistrieħu? Ara, is-siegħa waslet, u Bin il-bniedem se jkun mogħti f’idejn il-midinbin. Qumu! Ejjew immorru! Araw, dak li se jittradini huwa fil-qrib!” Kif kien għadu jitkellem, ġie Ġuda, wieħed mit-Tnax, b’ġemgħa kbira ta’ nies miegħu, armati bis-sjuf u l-bsaten, mibgħuta mill-qassisin il-kbar u x-xjuħ tal-poplu. Issa dak li kien se jittradih kien tahom sinjal u qalilhom: “Lil dak li nbus, dak hu: aqbduh.” U minnufih resaq fuq Ġesù u qallu: “Is-sliem għalik, Rabbi!” U biesu. U Ġesù qallu: “Ħabib, għalhekk ġejt int!” Huma resqu lejh, meddew idejhom fuq Ġesù u qabduh. Wieħed minn dawk li kienu ma’ Ġesù ħareġ idu u silet is-sejf, darab lill-qaddej  tal-qassis il-kbir u qatagħlu widintu. Mbagħad Ġesù qallu: “Erġa’ daħħal sejfek f’postu għax kull min jaqbad is-sejf, bis-sejf jinqered. Taħseb int li ma nistax nitlob lil Missieri u jibgħatli issa stess aktar minn tnax-il leġjun ta’ anġli? Iżda mbagħad kif isseħħ l-Iskrittura li tgħid li hekk għandu jsir?” Fl-istess waqt Ġesù qal: “Qiskom ħriġtu għal xi ħalliel, armati bis-sjuf u l-bsaten biex taqbdu lili! Jien kuljum kont inkun bilqiegħda fit-tempju ngħallem, u ma żammejtunix.” Iżda dan kollu ġara biex isseħħ il-kitba   tal-profeti. Mbagħad id-dixxipli kollha telquh u ħarbu. Dawk li qabdu lil Ġesù ħaduh quddiem Kajfa, il-qassis il-kbir, fejn ġa kienu nġabru l-kittieba u x-xjuħ. Pietru kien baqa’ miexi warajh mill-bogħod sal-palazz tal-qassis il-kbir; daħal ġewwa u qagħad bilqiegħda mal-qaddejja biex jara kif kienet se tintemm il-biċċa. Il-qassisin il-kbar u s-Sinedriju kollha bdew ifittxu xhieda foloz kontra Ġesù bil-ħsieb li jagħtuh il-mewt, iżda għalkemm resqu bosta xhieda foloz, ma sabux fuqiex jixluh. Fl-aħħar resqu tnejn u qalu: “Dan qal, ‘Nista’ nħott it-tempju ta’ Alla u nerġa’ nibnih fi tlitt ijiem.’ ” Il-qassis il-kbir qam u qallu: “Xejn ma twieġeb? X’inhuma jixhdu dawn kontra tiegħek?” Imma Ġesù baqa’ sieket. Mbagħad il-qassis il-kbir qabad u qallu: “Aħlifli fuq Alla l-ħaj u għidilna jekk intix il-Messija, Bin Alla.” Qallu Ġesù: “Inti qiegħed tgħidu. U ngħidilkom ukoll: Minn issa ′l quddiem għad taraw lil Bin il-bniedem bilqiegħda n-naħa tal-lemin ta’ dak li jista’ kollox u ġej fuq is-sħab tas-sema.”  Mbagħad il-qassis il-kbir ċarrat ilbiesu u qal: “Din dagħwa! Xi ħtieġa għandna iżjed ta’ xhieda? Ara, smajtuha issa d-dagħwa! X’jidhrilkom?” Huma weġbuh u qalu: “Ħaqqu l-mewt !” Mbagħad beżqulu f’wiċċu u tawh  bil-ponn, u xi wħud tawh bil-ħarta u qalulu: “Aqta’ min tahielek, Messija, din id-daqqa!” Intant Pietru kien hemm barra bilqiegħda, fil-bitħa tal-palazz. U resqet fuqu waħda qaddejja u qaltlu: “Int ukoll kont ma’ Ġesù tal-Galilija.” Imma hu ċaħad quddiem kulħadd u qal: “Anqas naf xi trid tgħid.” Mbagħad warrab lejn il-bieb, lemħitu qaddejja oħra u qalet lil dawk li kienu hemm: “Dan kien ma’ Ġesù ta’ Nazaret.” U raġa’ ċaħad u ħalef: “Jien ma nafux lil dan  il-bniedem!” Wara ftit dawk l-istess nies resqu lejn Pietru u qalulu: “Tassew, int ukoll wieħed minnhom, għax għandek il-kisra ta’ kliemek tikxfek.” Mbagħad qabad jisħet lilu nnifsu u jaħlef:  “Le, ma nafux lil dan il-bniedem!” U minnufih is-serduk idden. U Pietru ftakar fil-kliem ta’ Ġesù meta qallu li ‘Qabel ma s-serduk jidden, int tkun ġa ċħadtni tliet darbiet.’ U ħareġ ‘il barra jibki biki ta’ qsim  il-qalb. L-għada fil-għodu l-qassisin il-kbar u x-xjuħ tal-poplu ftiehmu lkoll bejniethom biex lil Ġesù jaqtgħuhielu għall-mewt. Rabtuh u ħaduh magħhom biex jagħtuh f’idejn Pilatu, il-gvernatur. Mbagħad Ġuda, it-traditur, meta ra li Ġesù kien ikkundannat, nidem u mar bit-tletin biċċa tal-fidda għand il-qassisin il-kbar u x-xjuħ biex jerġa’ jagħtihomlhom lura; u qalilhom: “Dnibt, għax ittradejt demm bla ħtija !” Iżda huma qalulu: ‘Aħna din x’inhi affari tagħna? Dak arah int !” Hu waddab il-flus fis-santwarju, telaq u mar tgħallaq. Mbagħad il-qassisin il-kbar ġabru l-flus minn hemm u qalu: “Dawn ma nistgħux inqegħduhom ma’ l-offerti, għax huma prezz tad-demm.” Ftiehmu bejniethom, u b’dawk il-flus xtraw  l-Għalqa ta’ Ħaddiem il-Fuħħar, biex fiha jidfnu l-barranin. Kien għalhekk li dik l-għalqa ssemmiet l-Għalqa tad-Demm, u hekk għadha magħrufa sa llum. Mbagħad seħħ dak li kien ingħad permezz tal-profeta Ġeremija meta qal: ‘U ħadu t-tletin biċċa tal-fidda, il-prezz ta’ dak li kien stmat bil-prezz mogħti minn ulied Iżrael, u tawhom għall-għalqa ta’ ħaddiem il-fuħħar, kif ikkmandani l-Mulej.’ Ġesù waqaf quddiem il-gvernatur; u dan staqsieh: “Int  is-sultan tal-Lhud?” U Ġesù wieġbu: “Inti qiegħed tgħidu.” Iżda meta l-qassisin il-kbar u x-xjuħ bdew jakkużawh, hu ma wieġeb xejn. Għalhekk Pilatu qallu: “M’intix tisma’ kemm ħwejjeġ qegħdin jixhdu kontra tiegħek!” Iżda hu anqas għal akkuża waħda ma wieġeb, hekk li l-gvernatur baqa’ mistagħġeb ħafna. Nhar ta’ festa l-gvernatur kien soltu jitlaq wieħed ħabsi, lil min iridu huma. Dik il-ħabta kellhom wieħed ħabsi magħruf, jismu Barabba. Mela kif kienu miġbura, Pilatu qalilhom: “Lil min triduni nitilqilkom, lil Barabba jew lil Ġesù li jgħidulu l-Messija!” Għax hu kien jaf li kienet l-għira li ġagħlithom jagħtuh lil Ġesù f’idejh. Issa waqt li kien bilqiegħda fuq is-siġġu tat-tribunal, martu bagħtet tgħidlu: “Qis li ma jkollokx x’taqsam ma’ dan ir-raġel ġust, għax illum minħabba fih batejt ħafna fil-ħolm.” Iżda l-qassisin il-kbar u x-xjuħ ġiegħlu l-poplu jitolbuh lil Barabba u jeqirdu ‘l Ġesù. Il-gvernatur, mela, raġa’ staqsiehom: “Lil min triduni nitilqilkom minnhom it-tnejn?” “Lil Barabba.” Qalilhom Pilatu: “U x’nagħmel b’Ġesù li jgħidulu l-Messija?” Weġbuh ilkoll: “Sallbu!“ Hu staqsiehom: “Imma x’għamel ħażin?” Huma aktar bdew jgħajjtu u jgħidu: “Sallbu!” Meta mbagħad Pilatu ra li kollox kien għal xejn, anzi li aktarx kienet se tinqala’ xi rewwixta, qabad, ħasel idejh fl-ilma quddiem il-poplu u qal: “Jien m’iniex ħati ta’ dan id-demm: dan arawh intom !” U l-poplu kollu qabeż u qal: “Demmu fuqna u fuq uliedna !” Mbagħad telqilhom lil Barabba, u lil Ġesù, wara li tah is-swat, tahulhom biex isallbuh. Mbagħad is-suldati tal-gvernatur ħadu lil Ġesù fil-Pretorju, u ġabru quddiemu lil sħabhom kollha. Neżżgħuh, u xeħtulu fuqu mantar aħmar skur; qegħdulu fuq rasu kuruna minsuġa mix-xewk u qasba f’idu l-leminija, nxteħtu għarkubbtejhom quddiemu, u qagħdu jiddieħku bih u jgħidulu: “Is-sliem għalik, sultan tal-Lhud!” Beżqu fuqu, u ħadulu l-qasba minn idu u bdew jagħtuh biha fuq rasu. Mbagħad, wara li għaddewh biż-żufjett, neżżgħulu l-mantar u xeddewlu ħwejġu. U ħaduh magħhom biex isallbuh. Huma u sejrin sabu raġel minn Ċireni, jismu Xmun, u ġagħluh jerfagħlu s-salib. Meta waslu f’post jgħidulu Golgota, jiġifieri post il-Qorriegħa, tawh jixrob inbid b’taħlita morra; hu daqu, imma ma riedx jixorbu. Mbagħad sallbuh, u qassmu ħwejġu bejniethom billi tellgħuhom bix-xorti, u nxteħtu bilqiegħda u qagħdu hemm għassa tiegħu. U qegħdulu fuq rasu l-kawża tal-kundanna tiegħu, li kienet tgħid hekk, ‘Dan hu Ġesù, is-sultan tal-Lhud.’ Mbagħad miegħu sallbu żewġ ħallelin, wieħed fuq  il-lemin u l-ieħor fuq ix-xellug. Dawk li kienu għaddejjin bdew jgħajjruh iċaqilqu rashom u jgħidu: “Int li tħott it-tempju u fi tlitt ijiem terġa’ tibnih, salva lilek innifsek jekk int l-Iben ta’ Alla, u inżel minn fuq is-salib!” Hekk ukoll il-qassisin il-kbar bdew jiddieħku bih mal-kittieba u x-xjuħ u jgħidu: “Salva oħrajn, lilu nnifsu ma jistax isalva! Hu s-sultan ta’ Iżrael! Ħa jinżel issa minn fuq is-salib u nemmnu fih! Hu jafda f’Alla; ħa jeħilsu issa, jekk iħobbu! Għax hu qal, ‘Jiena Bin Alla.’ ” U bl-istess mod bdew imaqdruh ukoll il-ħallelin li kienu msallbin miegħu. Mis-sitt siegħa ‘l quddiem waqgħet dalma kbira fuq il-pajjiż kollu sad-disa’ siegħa. U madwar id-disa’ siegħa Ġesù għajjat b’leħen qawwi u qal: “Eli, Eli, lema sabaqtani?” Jiġifieri, ‘Alla tiegħi, Alla tiegħi, għaliex tlaqtni?’ Xi wħud minn dawk li kienu hemm, kif semgħuh, qalu: “Lil Elija qiegħed isejjaħ dan!” U minnufih wieħed minnhom mar jiġri, qabad sponża mimlija bil-ħall, waħħalha f’tarf ta’ qasba u tah jixrob, waqt li l-oħrajn qalu: “Stenna, ħa naraw jiġix Elija jsalvah !” Imma Ġesù reġa’ għajjat għajta kbira u radd ruħu. U ara, il-purtiera tas-santwarju ċċarrtet fi tnejn minn fuq s’isfel; l-art theżhżet, il-blat inqasam, u l-oqbra nfetħu, u qamu ħafna iġsma ta’ qaddisin li kienu mietu, li ħarġu  mill-oqbra u wara l-qawmien tiegħu daħlu fil-Belt imqaddsa u dehru lil bosta nies. Iċ-ċenturjun u dawk li kienu miegħu għassa ta’ Ġesù, kif raw l-art titheżheż u jiġri dak kollu, mtlew b’biża’ li ma bħalu u qalu: “Dan kien tassew Bin Alla!” Hemmhekk kien hemm ħafna nisa jħarsu mill-bogħod, dawk stess li kienu mxew wara Ġesù biex jaqduh sa minn meta kien għadu fil-Galilija: fosthom kien hemm Marija ta’ Magdala, Marija omm Ġakbu u Ġużeppi u omm ulied Żebedew. Xħin sar fil-għaxija, ġie raġel għani, minn Arimatija, jismu Ġużeppi, li hu wkoll kien sar dixxiplu ta’ Ġesù; mar għand Pilatu u talbu l-ġisem ta’ Ġesù. Mbagħad Pilatu ordna li jingħatalu. Ġużeppi ħa l-ġisem u keffnu f’liżar nadif, qiegħdu fil-qabar ġdid tiegħu li kien ħaffer fil-blat, gerbeb ġebla kbira fid-daħla tal-qabar, u telaq. Iżda Marija ta’ Magdala u Marija l-oħra baqgħu hemm bilqiegħda biswit il-qabar. L-għada, jiġifieri meta għadda Jum it-Tħejjija, il-qassisin il-kbar u l-Fariżej inġabru għand Pilatu u qalulu: “Sinjur, aħna ftakarna li dan il-bniedem qarrieq, meta kien għadu ħaj, qal, ‘Wara tlitt ijiem inqum.’ Mela ordna li l-qabar ikun imħares tajjeb  sat-tielet jum, li ma jmorrux jiġu d-dixxipli tiegħu jisirquh, u jgħidu   lill-poplu, ‘Qam mill-imwiet,’ u hekk il-qerq ta’ l-aħħar ikun agħar minn ta’ l-ewwel.” Qalilhom Pilatu: “Għandkom l-għassa; morru ħarsuh tajjeb kif tafu.” U huma marru jissiġillaw il-ġebla biex il-qabar jibqa’ mħares sewwa, u ħallew ukoll l-għassa miegħu.