Għatx għall-Mulej – L-Arċisqof

L-omelija tal-Arċisqof Charles Jude Scicluna

Fl-ewwel qari ta’ din il-festa solenni tal-Madonna tal-Karmnu smajna silta minn kapitlu 18 mill-ewwel ktieb tas-Slaten. Is-silta tirrakkonta dak li ġara meta Elija tela’ fuq il-quċċata tal-Karmelu, dan il-grupp ta’ muntanji li jħarsu lejn il-Mediterran, u nxteħet fl-art, u qiegħed wiċċu bejn għarkupptejh (1 Slat 18:42) u beda jitlob. X’kien ġara?

Il-Mulej kien inkwetat b’dak li kien qed jagħmel il-poplu għażiż tiegħu, u lill-profeta tiegħu qallu: “Ma tagħmilx xita sakemm inti ma tagħtix il-kelma tiegħek għax inti bagħtek tkellimhom f’ismi”. Il-Mulej għaliex għamel hekk? Għaliex ċaħħad lill-art ta’ Iżrael mill-ilma tant neċessarja għall-biedja, għall-annimali, u għall-bnedmin? Ried juri l-istat tagħna mingħajru. Hemm is-salm li jgħid: “Ruħi għatxana għalik bħal art niexfa maħruqa bla ilma”. Donnu dan l-għatx, din in-nixfa li pprovoka l-Mulej, kienet proprju biex iġiegħel lill-poplu tiegħu jifhem li għandu bżonn lil Alla. “Ruħi tixxennaq għalik bħal art niexfa maħruqa bla ilma”.  

Ir-Re Aħab qiegħed jistenna xi sinjal. Tgħallem li l-kelma tal-profeta mibgħut minn Alla mhijiex ta’ min imaqdarha jew ikasbarha. Hu tela’ wkoll fuq l-Għolja tal-Karmelu. Il-profeta Elija jgħid lill-qaddej tiegħu: “Itla’, u ħares lejn in-naħa tal-baħar” (1Slat 18:43), lejn il-Mediterran. Illum min imur l-Art Imqaddsa biex jara dan il-post, imur fejn hemm knisja ddedikata lill-Madonna tal-Karmnu, li jisimha Stella Maris, u hemm xena mill-isbaħ fuq il-belt ta’ Haifa, li hija belt fuq il-Mediterran u port kbir u tara l-baħar tagħna. 

Il-qaddej tela’ u ħares lejn il-baħar Mediterran u qal: “‘Ma hemm xejn’. Qallu: ‘Erġa’ mur seba’ darbiet’” (1Slat 18:43). B’xi mod taqtax qalbek. Aħna qed nistennew sinjal minn Alla qed jgħidlu l-profeta: Taqtax qalbek mort darba, m’hemm xejn, m’hemm l-ebda sinjal ta’ sħab. Mingħajr sħab ma tiġix xita. “Erġa’ mur seba’ darbiet”. Il-qaddej tela’ seba darbiet. Mas-seba’ darba l-qaddej jaqbad jgħajjat: “‘Ara hemm sħaba daqs keffa ta’ id ta’ raġel, tiegħla mill-baħar’. Qallu Elija: ‘Mur għidlu lil Aħab: ‘Arma l-karru u inżel, qabel ma tilħqek ix-xita’. Malli dan, is-sema swied, qam ir-riħ u bdiet nieżla xita kbira” (1Slat 18:44-45).  Ir-risposta għal dak l-għatx kollu kienet ġejja minn dik is-sħaba ċkejkna; il-qaddej jgħid ‘daqs keffa ta’ id ta’ raġel’. Imma mingħajr ma ħalliet is-sultan jinżel mill-muntanja, saret sħab iswed u bdiet nieżla xita kbira.

Bħal-lum, fit-tieni għasar tal-festa, il-familja Karmelitana titlob innu mill-isbaħ ispirat minn dan il-qari li għadna kemm smajna. F’dan l-innu, li huwa poeżija sabiħa bil-Malti, l-awtur jagħtina t-tifsira profonda ta’ din il-ġrajja mill-ħajja tal-profeta Elija.

“Filwaqt li għatx li jmewwet l-art jhedded
u n-nixfa qerdet kulma jgħix fl-għelieqi,
mal-Għolja tal-Karmelu tela’ jgħaġġel
il-kbir profeta Elija kollu mdejjaq.

Idejh ’l fuq merfugħa, kollhom ħniena
għall-imsejknin ittallab wiċċu dmugħ
li jogħġob lill-Mulej ix-xita jsawwab
biex l-art għatxana terġa’ tieħu r-ruħ.”

Nieqaf b’dawn iż-żewġ strofi tal-innu tat-tieni għasar ta’ din il-festa għażiża. Elija jitkarrab, jittallab lill-Mulej biex itaffi l-għatx tal-bniedem u jibgħat ix-xita mbierka fuq l-għelieqi, fuq il-muntanji, fuq id-djar, fuq it-toroq, u fuq ir-raba’ biex jimla l-bjar biex jagħti l-ħajja. Aħna m’għandniex bżonn ukoll  din ix-xita ta’ barka li biha l-Mulej itaffi l-għatx tagħna għas-sewwa, għall-ġustizzja, għat-tjieba, għas-safa, u għal dak kollu li hu tajjeb?

“U sħaba żgħira qisha sieq ta’ bniedem
feġġet fix-xefaq, tiela’ qajlja qajla.
fid-dlamjiet ftit wara għattew is-sema
u xita niżlet sfieqa fuq ir-raba’.

L-awtur ta’ din il-poeżija joffri din l-istrofa sabiħa li se naqra biex jagħtina t-tifsira ta’ din il-ġrajja mill-ħajja tal-profeta Elija.

“Aħna l-għelieqi mejta bl-għatx, o Verġni
Int, dik is-sħaba li lil ruħna xxabba’
ix-xita sfieqa hija l-Bniedem-Alla
li mill-ħdan tiegħek verġni għammar fostna.”

L-awtur ta’ dan l-innu sabiħ jifhem li r-raba’ kollu għatxan għax-xita, huwa propju aħna, il-qalb tagħna. “Ruħi għatxana għalik o Alla tiegħi bħal art niexfa maħruqa bla ilma”.  Il-Madonna hija dik is-sħaba ċkejkna tielgħa mill-Baħar Mediterran, ċkejkna, imma fiha l-barka u l-grazzja ta’ Alla. Aħna għandna din l-espressjoni sabiħa ‘xita ta’ grazzji’. Kull fejn tersaq, il-Madonna tagħti u twassal xita ta’ grazzji. Għaliex? Għaliex ix-xita sfieqa li ttaffi l-għatx tal-bniedem hija l-bniedem Alla. Il-bniedem Alla min hu? Huwa l-iben tagħha Ġesù, Alla magħmul bniedem. Ġesù huwa l-bniedem Alla. Mela jekk is-sħaba ċkejkna hija l-Madonna, ix-xita l-kbira hija l-bniedem Alla Ġesù li għammar fostna mill-ħdan tal-Verġni Marija.

Kull meta nkunu għaddejjin minn xi mument diffiċli, forsi xi dubju fil-ħajja, xi dispjaċir, xi telfa ta’ xi ħadd għażiż, il-qalb tagħna tkun miksura bil-għatx għall-faraġ, għad-duwa, u għall-fejqan. Ejjew inħarsu lejn il-Madonna, dik il-keffa ta’ id, dik is-sħaba ċkejkna, il-bidu li minnha ġiet ix-xita li tgħidilna l-bniedem Alla Ġesù.

O Madonna tal-Karmnu, kun int li permezz ta’ ibnek il-għażiż li ġġorr fi ħdanek, tagħtina ix-xita u l-barka tagħha li ttaffi l-għatx ta’ ruħna.

✠ Charles Jude Scicluna
    Arċisqof ta’ Malta

Il-Qari tal-Quddiesa:
Qari I: 1 Slat 18: 42b-45a
Salm: 14:1-4
Qari II: Gal 4:4-7
Evanġelju: Ġw 19:25-27