Messaġġ tal-Isqof Mario Grech waqt is-servizz funebri inter-reliġjuż għall-immigranti

Il-Ħamis 23 t’April 2015, sar servizz funebri inter-reliġjuż għall-24 immigrant li ddaħħlu Malta bla ħajja nhar it-Tnejn li għadda. L-Isqof ta’ Għawdex, Mons. Mario Grech u l-Imam Mohammed El Sadi mexxew it-talb waqt dan is-servizz funebri li għalih kienu preżenti l-ogħla awtoritajiet tal-pajjiż. Preżenti wkoll Mons. Joe Galea Curmi, Vigarju Ġenerali. Il-Funeral sar barra l-kamra mortwarja tal-Isptar Mater Dei. 

​Il-Messaġġ tal-Isqof Mario Grech

Għandna quddiemna erbgħa u għoxrin katavru ta’ bnedmin mhux identifikati imma nafu li ħafna oħrajn, mijiet, qed jistrieħu fiċ-ċimiterju kbir li sar il-Mare Nostrum illum il-ġurnata.  Ma nafux ismijiethom, ħajjithom – nafu biss li kienu qed jaħarbu minn sitwazzjoni ta’ disperazzjoni biex ifittxu l-ħelsien u ħajja aħjar.

Insejħulhom Mhux Identifikati.  Imma nibkuhom, nibku t-telfa tagħhom, nixtiequ nagħtuhom l-aħħar turija ta’ rispett.  Għaliex?  Għax fil-fond ta’ qalbna, irrispettivament mit-twemmin, il-kultura, in-nazzjonalità, ir-razza tagħna, aħna nafu li huma bnedmin ħutna.

“Min hu l-proxxmu tiegħi?” – Fil-Vanġelu smajna lill-għaref tal-liġi jitlob lil Ġesù interpretazzjoni tal-kmandament tal-imħabba.  Hu – l-għaref tal-liġi – kien jafha l-liġi.  Imma ma jħossux komdu bit-tweġiba ta’ Ġesù għax dan ma jagħtihx id-diskors akkademiku li kien qed jistenna, imma tweġiba konkreta u li tolqot fil-laħam il-ħaj.

Quddiem din is-sitwazzjoni drammatika, bħal dak l-għaref tal-liġi, aħna nistgħu nduru fuq il-liġi u neżaminawha biex naraw min hu responsabbli ta’ xiex, u min għandu jsib soluzzjoni għall-influss kbir ta’ immigranti li qed jaslu fi xtutna.  Ċertament, qed inħabbtu wiċċna ma’ sitwazzjoni kumplessa, u la hija l-kompetenza tiegħi u lanqas hu l-waqt it-tajjeb li nipproponu soluzzjonijiet.  Nitolbu lill-Mulej Alla jdawwal lil dawk li għandhom f’idejhom din il-ħidma xejn ħafifa.

Imma, fid-dawl ta’ din il-parabbola, niftakru li t-triq tal-liġi mhix biżżejjed biex insolvu l-emerġenzi umanitarji.  Nistgħu nkomplu neżaminaw il-liġijiet kif jagħmel l-għaref tal-liġi, imma dan mhux biżżejjed.  It-triq tal-liġi, it-triq tal-ġustizzja, għandha tinfetaħ għat-triq tal-imħabba.  F’kull sfera tar-relazzjonijiet interpersonali l-ġustizzja għandha, biex ngħidu hekk, sa ċertu punt tiġi “ikkoreġuta” mill-imħabba li, kif jgħidilna San Pawl, “taf tistabar u tħenn” jew, fi kliem ieħor, għandha l-karatteristiċi ta’ dik l-imħabba ħanina li hi hekk fil-qalba tal-Vanġelu u tal-Kristjaneżmu.^[1]  L-imħabba tmur lil hemm mill-ġustizzja, għax li nħobb ifisser nagħti, noffri minn “tiegħi” lill-oħrajn.  L-imħabba tittraxxendi l-ekonomija tan-negozju.

Il-ġustizzja mfassla fuq loġika ta’ nagħtik u tagħtini waħidha ma tistax tmexxi r-relazzjonijiet umani.  Ma tistax issolvi din il-kriżi.  Aħna nistgħu, l-ewwel wieħed jien, nadottaw l-istil tal-“qassis” u tal-“Levita” tal-Vanġelu li jillimitaw ruħhom għal li jħarsu lejn dawn il-persuni foqra u jgħaddu min-naħa l-oħra tat-triq.  Jekk jaħarbilna dan il-mument epokali għax nagħżlu li ma niqfux biex nisimgħu l-karba ta’ ħutna li desperatament qed ifittxu l-kenn, is-sitwazzjoni mbagħad tiġġenera ruħha f’dik li l-Papa Franġisku jsejħilha l-globalizzazzjoni tal-indifferenza.  Xi kultant sempliċement nieqfu, inxerrdu ftit tad-dmugħ, u mbagħad inkomplu fi triqitna.  Nafu nkunu mexjin skont il-liġi pożittiva.  Imma fit-triq tal-imħabba nkunu ħatja ta’ omissjoni.

“Imma kien għaddej minn hemm wieħed Samaritan, wasal ħdejh, rah u tħassru.  Resaq lejh, dewwielu l-ġrieħi biż-żejt u l-inbid u rabathomlu, u mbagħad tellgħu fuq il-bhima tiegħu, wasslu f’lukanda u ħa ħsiebu”.  L-imħabba, l-imħabba ħanina, lill-vittma mhux identifikata toħroġha mill-anonimità tagħha – issir ħija, persuna li hi l-proxxmu tiegħi u ninkwieta għaliha.  Il-ħniena li taf timxi dak il-mil iżjed mhux biss tibdel il-persuni maħbuba imma wkoll lil dawk li jersqu lejhom bi mħabba.

Jekk inħallu din l-imħabba ħanina tibdilna, is-sitwazzjoni attwali tinbidel ukoll: minn dawk li jġarrbu l-influss tal-immigranti aħna nsiru proxxmu ta’ dawk li jaslu fuq xtutna.  L-imħabba ħanina ssuqna biex mhux biss noqogħdu nistennew din is-sitwazzjoni drammatika tkompli tikber iżjed, imma naġixxu, immissu b’idejna l-għeruq li qed jikkawżaw dan l-eżodu. 

L-imħabba ħanina mhux biss tgħaddi mill-qrib, imma tħabbat wiċċha ma’ din l-isfida bl-għajnejn tas-Samaritan it-Tajjeb li mhux biss jiddispjaċih imma jagħti l-għajnuna billi jpoġġi ġidu b’mod inkundizzjonat għas-servizz ta’ min hu fil-bżonn.  L-imħabba ħanina kapaċi tħares lejn kull persuna, anki lejn l-għadu ddikjarat – kif kienu l-Lhud f’għajnejn is-Samaritani – bħala xi ħadd fil-bżonn.  Li nħallu l-kompassjoni tqanqalna jfisser li nkunu f’sintonija ma’ oħrajn li qed ibatu, hi x’inhi l-kawża u huma min huma.  Għal San Ġwann Kriżostmu, li wieħed jissintonizza ruħu b’kompassjoni “hi b’mod speċjali karatteristika tal-qaddisin.  La l-glorja, la l-ġieħ, u l-ebda ħaġa oħra mhi prezzjuża għalihom daqs il-ġid tal-proxxmu tagħhom”.

Kif raġel nawfragu jismu Pawlu ġab lil dawn il-gżejjer il-bxara ta’ Mħabba li tifdi lid-dinja, hekk ukoll dawn l-aħwa “nawfragi” li jinsabu quddiemna siekta huma għaċ-ċittadini Maltin, Ewropej u tad-dinja tal-Punent kollha kemm hi, messaġġiera tal-ħtieġa li nterrqu l-mixja tal-Imħabba ħanina, biex insiru proxxmu għal dawk li qed ibatu l-inġustizzja, l-inugwaljanza, id-diskriminazzjoni u l-faqar fil-bqija tad-dinja.  Huma ħabbara siekta tal-karba għall-imħabba li hi r-ruħ li tagħti l-ħajja lil soluzzjonijiet soċjali u politiċi effettivi. L-imħabba hi l-prinċipju normattiv mhux biss fir-relazzjonijiet iż-żgħar (ħbiberiji, familja, gruppi ċkejknin) imma wkoll fir-relazzjonijiet il-kbar, jiġifieri fil-kuntest soċjali, ekonomiku u politiku.^[2]

Il-ħniena biss tista’ tkisser iċ-ċirku tal-egoiżmu u l-vjolenza u toħloq il-possibbiltà ta’ futur ġdid.  Il-kompassjoni hi l-awtorità etika aħħarija kontra l-kefrija umana.  Soċjetà mingħajr imħabba u kompassjoni ma tibqax soċjetà umana.

Jalla dawn ħutna rġiel u nisa jistrieħu fis-sliem!  Ma stajniex noffrulhom l-ospitalità tagħna, it-tbissima tagħna, it-tgħanniqa tagħna; imma issa aħna u nafdawhom f’idejn Alla, nitolbuhom ukoll jaħfrulna talli nqasna li nieħdu f’waqthom il-miżuri meħtieġa li setgħu salvawlhom ħajjithom.  Jalla t-tifkira tagħhom tibqa’ ħajja fl-impenn imġedded tagħna biex insiru proxxmu għal dawk li diġà jinsabu fuq artna jew qed joqorbu lejn xtutna.

Hekk kif illum nerġgħu lura lejn ir-rutina tal-ħajja tagħna ta’ kuljum, jalla l-kelma “Ħniena” tħalli eku f’qalbna u tgħinna nirriflettu u naġixxu.  Kif kiteb darba San Girgor it-Teologu: “Uri li int alla għal dawk inqas ixxurtjati minnek billi ssir tixbah il-ħniena ta’ Alla.  Mhemm xejn fil-bniedem li jiġbed daqshekk lejn Alla mill-għemil tal-opri tajba”.  Il-Mulej ibierek lil dawk is-“Samaritani t-tajba” kollha – awtoritajiet ċivili, ħaddiema tas-salvataġġ, voluntiera, irġiel u nisa ta’ rieda tajba li qed jagħmlu mill-aħjar li jistgħu biex jilħqu lil dawn ħutna li qed ibatu.  Grazzi li qed tkunu xhieda u mudelli ta’ din l-imħabba ħanina!

Għeżież ħuti, jien u nagħlaq din ir-riflessjoni tiegħi, forsi tistgħu tistaqsuni: Mela issa x’qed tipproponi?  Kliem sabiħ, Dun… imma xejn ma jinbidel!  Imnebbaħ minn dan il-Vanġelu, nitlob lill-Mulej jibdilli qalbi bl-Imħabba ħanina tiegħu… u dan jista’ jibdilni biex insir proxxmu għal ħuti kollha.  Nistieden jagħmlu l-istess lil dawk kollha li jemmnu f’Alla l-Ħanin li jgħix għal dejjem. Ammen.

✝ Mario Grech

   Isqof t’Għawdex

Ritratti: Photocity, Valletta.

www.photocitymalta.com